Heb je een uitnodiging voor HPV-vaccinatie gekregen en ben je geboren tussen 1 januari 1996 en 31 december 2003? Zorg dan dat je uiterlijk in juli 2023 je eerste HPV-prik haalt. Je hebt namelijk 2 prikken nodig om volledig gevaccineerd te zijn en er moet minimaal 5 maanden tijd tussen die 2 prikken zitten. Na 2023 is de HPV-prik niet meer gratis voor jongvolwassenen. 
Een afspraak maken doe je zo:

• Online via hpvafspraak.nl. (inloggen met je DigiD)
• Telefonisch via 0800-1608 (houd je identiteitsbewijs bij de hand)
• HPV-prik zonder afspraak. Meer informatie vind je op de pagina HPV-prik zonder afspraak.

Heb je eerder besloten om niet te vaccineren en wil je nu alsnog de vaccinatie halen? Neem dan contact op met het consultatiebureau of de JGZ in jouw regio. Er wordt dan voor jou gekeken of en hoe je die kan inhalen. Tot 18 jaar krijg je de vaccinaties gratis vanuit het Rijksvaccinatieprogramma.

HPV-vaccinatie geeft geen ernstige bijwerkingen

Tot en met het jaar 2022 zijn meer dan een miljoen meisjes en jongens in Nederland volledig gevaccineerd tegen HPV. Er zijn geen ernstige bijwerkingen gemeld. De plek van de prik kan een beetje pijnlijk zijn. Je kunt ook spierpijn krijgen. En soms wat last hebben van buikpijn, misselijkheid, moeheid, hoofdpijn of koorts. Dit gaat allemaal weer over na 1-3 dagen. Er zijn nooit ernstige, blijvende klachten gevonden.

Kijk voor meer informatie over bijwerkingen van vaccins op de website van Bijwerkingencentrum Lareb.

Geen vermoeidheid door HPV-vaccinatie 

Sommige ouders zijn bezorgd dat hun kind ernstige vermoeidheidsklachten krijgt na de vaccinatie. Hierover zijn in het verleden berichten in de media verschenen. We weten dat meisjes die niet gevaccineerd zijn net zo vaak langdurig vermoeid zijn als meisjes die wel gevaccineerd zijn. De vermoeidheid heeft dus niets te maken met de vaccinatie.
Dat is duidelijk geworden uit onderzoek in Nederland, Groot-Brittannië en Noorwegen. 

Kijk voor meer informatie over bijwerkingen van vaccins op de website van Bijwerkingencentrum Lareb.

Je kunt de prik beter uitstellen als je kind meer dan 38,5 graden koorts heeft. Overleg met je huisarts of een arts van de jeugdgezondheidszorg wanneer je kind de prik kan halen.

Het Rijksvaccinatieprogramma vaccineert met Cervarix. Wil je weten wat er precies in dit vaccin zit? Kijk dan in de  geneesmiddeleninformatiebank.

Of ga voor meer informatie over het vaccin naar de eenvoudige bijsluiter: Vaccin in 't kort: HPV-vaccin.

Het HPV-vaccin werkt het best wanneer je nog niet met het virus besmet bent geraakt. Daarom krijgen meisjes en jongens vanaf 2022 al een uitnodiging voor de vaccinatie in het jaar dat ze tien worden. De kans is groot dat ze dan nog niet besmet zijn.
Uit onderzoek weten we dat 2 prikken genoeg zijn om langere tijd bescherming te geven. Na een halfjaar volgt een uitnodiging voor de tweede prik. 
 

Wie wordt wanneer uitgenodigd voor de HPV-vaccinatie?
Sinds 2022 krijgen jongens en meisjes een uitnodiging voor vaccinatie in het jaar dat ze 10 worden. Daarnaast krijgen jongeren tot 18 jaar in 2023 de kans om zich te beschermen tegen HPV, net als in 2022. Jongeren die geboren zijn in 2011, 2010, 2007 en 2005 ontvangen tussen eind januari en half mei 2023 een uitnodiging.

Waarom worden kinderen van 9 of 10 jaar al uitgenodigd voor deze vaccinatie? Eerder kregen meisjes van 13 jaar de vaccinatie aangeboden, waarom is dat nu vervroegd?
Bij start van de HPV-vaccinatie in 2009 is gekozen voor 13 jaar, omdat toen nog niet duidelijk was hoe lang de vaccinatie zou beschermen. We weten nu dat de vaccinatie langdurig (meer dan 10 jaar) beschermt. Hierdoor kan de vaccinatie eerder aangeboden worden. Dit is van belang omdat de vaccinatie het beste werkt als hij gegeven wordt voordat een kind in aanraking komt met het virus. Het vaccin (Cervarix®) is goedgekeurd voor gebruik vanaf 9 jaar.

Hoeveel prikken krijg je bij een HPV-vaccinatie?
Voor een goede bescherming heb je 2 vaccinaties nodig, met een halfjaar ertussen. 
Tot 2022 kregen jongeren vanaf 15 jaar 3 prikken aangeboden. Na advies van de Gezondheidsraad is dit aangepast naar 2 prikken. 
Alleen mensen met bijvoorbeeld een onderdrukt immuunsysteem, zoals bij auto-immuunziekten of HIV, komen nog in aanmerking voor 3 prikken. Overleg hiervoor met een arts. 

Is de vaccinatie gratis?
Ja, de vaccinatie valt binnen het Rijksvaccinatieprogramma en is gratis als je een uitnodiging krijgt.  Mocht je te oud zijn voor het Rijksvaccinatieprogramma, dan kan je je op eigen initiatief en eigen kosten laten vaccineren tegen HPV. Dit kan bijvoorbeeld via de huisarts of een vaccinatiecentrum. 

Is vaccinatie verplicht?
Nee, vaccinatie is niet verplicht. Je beslist zelf of je je wilt laten vaccineren.

Waarom is vaccinatie niet verplicht?
Het wel of niet laten vaccineren tegen HPV is een persoonlijke keuze. Geen enkele vaccinatie is in Nederland verplicht. 

Wie geeft de vaccinatie?
De vaccinaties worden door de bureaus voor jeugdgezondheidszorg gegeven, meestal tijdens groepsvaccinaties in het voorjaar en het najaar. Je wordt automatisch per post uitgenodigd, als je voor deze vaccinaties in aanmerking komt. 

Hoeveel tijd mag er zitten tussen de eerste en laatste HPV-vaccinatie?
Een halfjaar na de eerste vaccinatie krijg je een uitnodiging voor de tweede. 
Als er wegens omstandigheden meer tijd zit tussen de vaccinaties is dat niet erg. Maar voor een optimale bescherming is het belangrijk het vaccinatieschema zo goed mogelijk aan te houden en beide vaccinaties te halen. 

Kun je nog besmet worden met HPV als je je laat vaccineren?
Het vaccin zorgt ervoor dat als je besmet raakt met HPV typen 16 of 18 je eigen immuunsysteem dit virus direct herkent en onschadelijk maakt. De kans op een nieuwe, langdurige infectie met HPV-typen 16 of 18 is dan heel klein.

Als jaarlijks 400 mannen en 1.100 vrouwen HPV-gerelateerde kanker krijgen in Nederland dan schat ik mijn kans laag in. Klopt dat?
Dat klopt, de kans is gelukkig niet heel groot. Maar het gaat hier om een risico dat je kunt voorkomen, én de 5.500 vrouwen die jaarlijks behandeld worden voor een voorstadium van HPV-kanker zijn niet meegerekend. De impact van een voorstadium kan groot zijn, met bijbehorende onzekerheid en eventuele vervelende controles en (gevolgen van) behandeling.

Hoe lang na een HPV-besmetting kan er (een voorstadium van) kanker ontstaan? Als dat over hele lange tijd is, kan ik ook al een andere ziekte hebben gekregen of dood gaan aan iets anders?
Ja, dat klopt. Het duurt jaren, vaak 10 tot 15 jaar, voordat een HPV-infectie leidt tot afwijkende cellen, naar een voorstadium van kanker, tot daadwerkelijk kanker. Toch is het belangrijk je te laten vaccineren tegen HPV, om daarmee het risico op kanker op latere leeftijd te verminderen.

Hoeveel mensen hebben de HPV-vaccinatie inmiddels gehad in Nederland?
De HPV-vaccinatie zit al meer dan 10 jaar in het RVP Rijksvaccinatieprogramma (Rijksvaccinatieprogramma) (voor meisjes). In de eerste 10 jaar zijn er in Nederland binnen het RVP ongeveer 800.000 meisjes volledig gevaccineerd tegen HPV. Inmiddels zijn meer dan een miljoen meisjes en jongens tegen HPV gevaccineerd.

Welke resultaten/effecten van de HPV-vaccinatie zijn er in Nederland of andere Europese landen te zien?
Onderzoek in Nederland laat zien dat bij gevaccineerde jonge vrouwen langdurige infecties met HPV-type 16 en 18 veel minder vaak voorkomen dan bij ongevaccineerde vrouwen, tot 10 jaar na vaccinatie. Het vaccin beschermt dan voor ongeveer 95% tegen langdurige HPV-infecties met type 16 en 18.
In veel landen, waaronder Nederland, zien we dat gevaccineerde vrouwen ook minder vaak een voorstadium van baarmoederhalskanker hebben dan ongevaccineerde vrouwen. 
Omdat het lang duurt (vaak 10 tot 15 jaar) voordat een HPV-infectie kan leiden tot kanker, waren er tot voor kort weinig studies die het effect van vaccinatie op daadwerkelijke kanker konden onderzoeken. In een Zweedse studie (2020) is nu echter aangetoond dat HPV-vaccinatie het risico op het ontwikkelen van baarmoederhalskanker sterk vermindert. In een studie in Engeland (2021) is na invoering van HPV-vaccinatie ook een aanzienlijke afname in baarmoederhalskanker en voorstadia daarvan gevonden.

Is het vaccin even effectief bij mannen en vrouwen?
Ja, het vaccin werkt bij mannen en vrouwen even goed tegen nieuwe infecties met HPV-typen 16 en 18. 

Hoe goed werkt het vaccin?
Er zijn verschillende vaccins tegen HPV. Deze zijn allemaal effectief en beschermen 80-100% tegen infectie met de virustypen waarvoor het vaccin is bedoeld. Tenminste, als er nog geen infectie heeft plaatsgevonden met deze typen op het moment van vaccinatie. 
Uit onderzoek is gebleken dat het vaccin dat wordt gebruikt in het Rijksvaccinatieprogramma, Cervarix®, tot 87% tegen baarmoederhalskanker beschermt (afhankelijk van de leeftijd van vaccinatie). Het is geen volledige bescherming, omdat baarmoederhalskanker ook veroorzaakt kan worden door HPV-typen die niet in het vaccin zijn opgenomen. Vaginakanker, schaamlipkanker, peniskanker, anuskanker en mond- en keelholtekanker kunnen ook andere oorzaken hebben dan een HPV-infectie. HPV-vaccinatie beschermt niet tegen andere oorzaken van deze kankersoorten.

Hoeveel kanker wordt door het vaccin voorkomen?
HPV kan 6 soorten kanker veroorzaken. Het gaat daarbij om kanker in de mond- en keelholte, bij de anus, penis, schaamlippen, vagina en de baarmoederhals.
Jaarlijks krijgen in Nederland naar schatting ruim 1.100 vrouwen kanker door HPV en tenminste 74% daarvan (ruim 800 gevallen) kan voorkomen worden met de HPV-vaccinatie.
Jaarlijks krijgen in Nederland naar schatting bijna 400 mannen kanker door HPV en tenminste 81% daarvan (ruim 300 gevallen) kan voorkomen worden met de HPV-vaccinatie.

Helpt het HPV-vaccin je te genezen van een HPV-besmetting?
Nee, het vaccin helpt je niet om te genezen van een HPV-infectie. Je lichaam moet de infectie zelf opruimen. 

Beschermt Cervarix® alleen tegen twee typen HPV?
Cervarix® biedt bescherming tegen HPV-typen 16 en 18. Deze twee typen veroorzaken in Nederland ongeveer 70% van alle gevallen van baarmoederhalskanker. Daarnaast blijkt Cervarix® ook enige bescherming te bieden tegen HPV-typen 45/35/31/52.

Werkt het Cervarix®-vaccin de rest van je leven?
Het HPV-vaccin werkt lange tijd (tenminste 10 jaar)), maar hoe lang precies weten we nog niet. Dat komt doordat het vaccin pas sinds 2007 op de markt is. Bij mensen die in de onderzoeken voorafgaand aan de registratie zijn gevaccineerd tegen HPV, werkt het vaccin nog steeds en hoeft er nog geen extra vaccinatie gegeven te worden.

Hoe lang bestaat het HPV-vaccin al c.q. hoe lang is er ervaring mee opgedaan?
Het HPV-vaccin werkt in elk geval langer dan 10 jaar, maar hoe lang precies weten we nog niet. Dat komt omdat het vaccin pas in 2007 geregistreerd is. Bij mensen die in de onderzoeken voorafgaand aan de registratie zijn gevaccineerd tegen HPV werkt het vaccin nog steeds en hoeft er nog geen extra vaccinatie gegeven te worden.
Het vaccin (Cervarix®) is in Nederland sinds 2010 opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma, eerst alleen voor meisjes in het jaar dat zij 13 worden. In 2009 werd daarnaast een inhaalcampagne uitgevoerd voor meisjes van 13-16 jaar. 

Geeft het vaccin 100% garantie tegen HPV-kanker? Hoeveel kleiner wordt de kans op kanker door de vaccinatie?
Uit Brits (2021) en Zweeds (2020) onderzoek is gebleken dat een HPV-vaccin tot 87 en 88% bescherming biedt tegen baarmoederhalskanker. Hierbij valt op dat hoe jonger een meisje gevaccineerd is, hoe beter het vaccin beschermt.
Jaarlijks krijgen in Nederland naar schatting ruim 1.100 vrouwen kanker door HPV en tenminste 74% daarvan (ruim 800 gevallen) kan voorkomen worden met de HPV-vaccinatie.
Jaarlijks krijgen in Nederland naar schatting bijna 400 mannen kanker door HPV en tenminste 81% daarvan (ruim 300 gevallen) kan voorkomen worden met de HPV-vaccinatie.
Het vaccin is zeer effectief tegen HPV-typen 16 en 18, de belangrijkste veroorzakers van HPV-kanker. Er zijn echter ook andere HPV-typen die soms kanker kunnen veroorzaken. Hier beschermt het vaccin minder goed of niet tegen. Vandaar dat niet alle gevallen van HPV-kanker voorkomen kunnen worden door vaccinatie.