Geen ernstige blijvende bijwerkingen

Inmiddels zijn meer dan anderhalf miljoen mensen in Nederland volledig gevaccineerd tegen HPV Humaan Papillomavirus (Humaan Papillomavirus). Er wordt goed onderzoek gedaan naar eventuele bijwerkingen. Mogelijke bijwerkingen na de vaccinatie zijn een pijnlijke arm en spierpijn. Soms krijgen mensen ook last van buikpijn, misselijkheid, moeheid, hoofdpijn of koorts. Dit gaat allemaal weer over na 1-3 dagen. Er zijn nog nooit ernstige, blijvende bijwerkingen gevonden, terwijl de vaccinatie al sinds 2010 wordt gegeven in Nederland.

Meer informatie over bijwerkingen van vaccins vind je op de website van Bijwerkingencentrum Lareb.

Geen blijvende vermoeidheidklachten door HPV-vaccinatie 

Sommige ouders zijn bezorgd dat hun kind blijvende vermoeidheidsklachten krijgt na de vaccinatie. Hierover verschenen in het verleden berichten in de media. Maar blijvende vermoeidheid heeft niets te maken met de vaccinatie. Meisjes die niet gevaccineerd zijn, hebben net zo vaak last van langdurig vermoeid zijn als meisjes die wel gevaccineerd zijn. 
Dat blijkt uit onderzoek in Nederland, Groot-Brittannië en Noorwegen. 

Meer informatie over bijwerkingen van vaccins vind je op de website van Bijwerkingencentrum Lareb.

Heeft je kind meer dan 38,5 graden koorts? Dan kun je de prik beter even uitstellen. Overleg met je huisarts of een arts van de jeugdgezondheidszorg wanneer je kind de prik alsnog kan halen.

Het Cervarix vaccin tegen HPV Humaan Papillomavirus (Humaan Papillomavirus) zit sinds 2010 in het Rijksvaccinatieprogramma. Wil je weten wat er precies in dit vaccin zit? Kijk dan in de geneesmiddeleninformatiebank. Of ga voor meer informatie over het vaccin naar de eenvoudige bijsluiter: Vaccin in 't kort: HPV-vaccin.

Iedereen die 16 of 17 jaar is, kan op MijnRIVM een overzicht vinden van zijn of haar HPV Humaan Papillomavirus (Humaan Papillomavirus)-vaccinatie(s). Heb je de vaccinaties na 1 januari 2022 gehad? Dan heb je toestemming moeten geven om de vaccinatiegegevens met het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) te delen. Voor vaccinaties die voor 1 januari 2022 zijn gegeven hoefde je destijds geen toestemming te geven. De gegevens van deze vaccinaties staan meestal online.

Meer informatie over MijnRIVM vind je op mijn.rivm.nl/vragen.
Meer informatie over hoe we persoongegevens verwerken vind je in onze privacyverklaring.

Wanneer ontvang ik een uitnodiging voor de HPV Humaan Papillomavirus (Humaan Papillomavirus)-vaccinatie?

Sinds 2022 krijgen jongens en meisjes een uitnodiging voor vaccinatie in het jaar dat ze 10 worden. Heb je de vaccinatie niet gehaald in het jaar dat je 10 werd, maar wil je de die alsnog? Je kunt de HPV-vaccinatie tot je 18e gratis krijgen via het Rijksvaccinatieprogramma. Je kunt hiervoor terecht bij de jeugdgezondheidsorganisatie bij jou in de buurt.  

Als je geboren bent in 2005 en je de 1e prik hebt gehaald in 2023, kun je de 2e prik in 2024 ook nog gratis krijgen. Je kunt hiervoor terecht bij de jeugdgezondheidsorganisatie bij jou in de buurt. Je krijgt een uitnodiging zodra je de 2e prik kunt halen. 

Waarom is de vaccinatie vervroegd van 13 jaar naar het jaar dat kinderen 10 worden?

Bij de start van de HPV-vaccinatie was nog niet duidelijk hoe lang de vaccinatie zou beschermen. We weten nu dat de vaccinatie langdurig (meer dan 10 jaar) beschermt. Daarom kunnen jongeren de vaccinatie eerder krijgen. De vaccinatie werkt het beste als een kind nog niet in aanraking gekomen is met het virus, daarom is de leeftijd vervroegd. Het vaccin (Cervarix®) is goedgekeurd voor gebruik vanaf 9 jaar.

Hoeveel prikken krijg je bij een HPV-vaccinatie?

Voor een goede bescherming heb je 2 vaccinaties nodig, met een halfjaar ertussen. 
Tot 2022 kregen jongeren vanaf 15 jaar 3 prikken aangeboden. Na advies van de Gezondheidsraad is dit aangepast naar 2 prikken. Alleen mensen met bijvoorbeeld een onderdrukt immuunsysteem, zoals bij auto-immuunziekten of HIV, komen nog in aanmerking voor 3 prikken. Geldt dit voor jou of jouw kind? Overleg dan met een arts.

Is de vaccinatie gratis?

Ja, de vaccinatie valt binnen het Rijksvaccinatieprogramma en is gratis. Ben je geboren voor 1996? Dan kun je je op eigen initiatief laten vaccineren tegen HPV. Dit kan bijvoorbeeld via de huisarts, een specialist of een vaccinatiecentrum. Je betaalt de vaccinatie dan zelf. 

Is vaccinatie verplicht?

Nee, vaccinatie is niet verplicht. Je beslist zelf of je je wilt laten vaccineren.

Waarom is vaccinatie niet verplicht?

Het wel of niet laten vaccineren tegen HPV is een persoonlijke keuze. Geen enkele vaccinatie is in Nederland verplicht. 

Wie geeft de vaccinatie?

De vaccinaties worden door de bureaus voor jeugdgezondheidszorg gegeven, meestal tijdens groepsvaccinaties in het voorjaar en het najaar. Je wordt automatisch per post uitgenodigd, als je voor deze vaccinaties in aanmerking komt. De vaccinaties voor mensen geboren tussen 1996 en 2003 worden door de GGD Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst) gegeven.

Hoeveel tijd mag er zitten tussen de eerste en laatste HPV-vaccinatie?

Een halfjaar na de eerste vaccinatie krijg je een uitnodiging voor de tweede. 
Als er meer tijd zit tussen de vaccinaties is dat niet erg. Maar voor langdurige bescherming is het belangrijk de vaccinatieserie af te maken. Stel de 2e prik dus niet onnodig uit.  

Kun je nog besmet worden met HPV als je je laat vaccineren?

Het vaccin zorgt ervoor dat je lichaam het virus herkent als je besmet raakt met HPV-typen 16 of 18. Je immuunsysteem kan het virus dan onschadelijk maken. De kans op een nieuwe, langdurige infectie met HPV-typen 16 of 18 is dan heel klein. Er zijn echter ook andere HPV-typen die soms kanker kunnen veroorzaken. Daar beschermt het vaccin niet of minder goed tegen. Daarom is het voor vrouwen belangrijk om vanaf je 30e mee te doen aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker, ook als je gevaccineerd bent tegen HPV.

Is de kans op kanker door HPV groot?

Jaarlijks krijgen ongeveer 400 mannen en 1.200 vrouwen HPV-gerelateerde kanker in Nederland.
De kans is dus gelukkig niet heel groot. Maar het is wel een risico dat je kunt voorkomen. Bovendien is de kans op het krijgen van een voorstadium van HPV-gerelateerde kanker niet meegerekend. In Nederland worden jaarlijks 5.500 vrouwen behandeld voor een voorstadium van baarmoederhalskanker door HPV. De impact van een voorstadium kan groot zijn. Denk aan onzekerheid en vervelende controles en (gevolgen van) behandeling.

Hoe lang na een HPV-besmetting kan er (een voorstadium van) kanker ontstaan?

Het duurt minimaal 10 tot 15 jaar voordat een HPV-infectie kan leiden tot afwijkende cellen, een voorstadium van kanker of zelfs tot kanker. Door je te laten vaccineren op jonge leeftijd bescherm je jezelf tegen kanker door HPV op latere leeftijd. 

Hoeveel mensen hebben de HPV Humaan Papillomavirus (Humaan Papillomavirus)-vaccinatie inmiddels gehad in Nederland?

Meisjes kunnen sinds 2010 de HPV-vaccinatie krijgen en jongens sinds 2022. Inmiddels zijn er via het Rijksvaccinatieprogramma meer dan 1,5 miljoen mensen volledig tegen HPV gevaccineerd.

Hoe effectief is de HPV-vaccinatie?

Onderzoek in Nederland laat zien dat bij gevaccineerde jonge vrouwen langdurige infecties met HPV-type 16 en 18 veel minder vaak voorkomen dan bij ongevaccineerde vrouwen. Het vaccin beschermt dan voor ongeveer 95% tegen langdurige HPV-infecties met type 16 en 18.
Gevaccineerde vrouwen krijgen minder vaak een voorstadium van baarmoederhalskanker dan ongevaccineerde vrouwen. Dat zien we zowel in Nederland als in andere landen.

Het duurt lang voordat een HPV-infectie tot kanker kan leiden. Daarom zijn er in Nederland nog geen studies die aantonen dat de HPV-vaccinatie het aantal gevallen van kanker vermindert. In andere landen is dit effect al wel aangetoond. Uit Zweeds, Deens en Brits onderzoek blijkt dat vaccinatie het risico op het ontwikkelen van baarmoederhalskanker sterk vermindert. Het HPV-vaccin biedt volgens deze onderzoeken ongeveer 87% bescherming tegen baarmoederhalskanker. Hoe jonger je bent als je wordt gevaccineerd, hoe beter het vaccin beschermt.

Hoe effectief is HPV-vaccinatie op hogere leeftijd?

De leeftijd waarop iemand zich laat vaccineren tegen HPV heeft grote invloed op de vaccineffectiviteit. Bij jonge mensen die vóór de vaccinatie nog niet besmet waren met HPV, is de effectiviteit het hoogst.
Meer over HPV-vaccinatie op hogere leeftijd staat op RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu).nl: HPV-vaccinatie voor iedereen van 18 jaar en ouder

Is het vaccin even effectief bij mannen en vrouwen?

Ja, het vaccin werkt bij mannen en vrouwen even goed tegen nieuwe infecties met HPV Humaan Papillomavirus (Humaan Papillomavirus)-typen 16 en 18.

Tegen welke typen HPV beschermt het Cervarix® vaccin?

Het in het Rijksvaccinatieprogramma gebruikte vaccin, Cervarix®, biedt bescherming tegen HPV-typen 16 en 18. Deze twee typen veroorzaken in Nederland ongeveer 70% van alle gevallen van baarmoederhalskanker. Daarnaast blijkt Cervarix® ook enige bescherming te bieden tegen HPV-typen 45/35/31/52.

Hoe goed werkt het Cervarix® vaccin?

Cervarix® beschermt tot 87% tegen baarmoederhalskanker, afhankelijk van de leeftijd op het moment van vaccinatie. Het vaccin biedt geen volledige bescherming, omdat baarmoederhalskanker ook veroorzaakt kan worden door andere HPV-typen dan de typen waar Cervarix tegen beschermt. Daarnaast kunnen vaginakanker, schaamlipkanker, peniskanker, anuskanker en mond- en keelholtekanker ook andere oorzaken hebben dan een HPV-infectie.

Hoeveel kanker wordt door het vaccin voorkomen?

HPV kan verschillende soorten kanker veroorzaken. Het gaat daarbij om kanker in de mond- en keelholte, bij de anus, penis, schaamlippen, vagina en de baarmoederhals.
Jaarlijks krijgen in Nederland ongeveer 1.200 vrouwen en zo’n 400 mannen kanker door HPV. Het grootste deel daarvan kan voorkomen worden door de HPV-vaccinatie.

Helpt het HPV-vaccin je te genezen van een HPV-besmetting?

Nee, als je al besmet bent voordat je je laat vaccineren helpt het vaccin je niet om te genezen van een HPV-infectie. Je lichaam moet de infectie zelf opruimen.

Hoe lang ben je beschermd met de vaccinatie?

Het HPV-vaccin werkt lange tijd, tenminste 10 jaar. We weten nog niet hoe lang precies, omdat het vaccin pas sinds 2007 op de markt is. Maar het vaccin werkt nog steeds bij mensen die al in de onderzoeken voorafgaand aan de registratie zijn gevaccineerd tegen HPV.