De infectieziekten waartegen we vaccineren met het Rijksvaccinatieprogramma zijn geen onschuldige kinderziekten. Vaccinaties helpen om ernstige gevolgen bij infectieziekten te voorkomen. Denk aan ziekenhuisopname, blijvende gezondheidsproblemen, of zelfs overlijden. Rodehond tijdens je zwangerschap kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat je kind blind of doof wordt. We kunnen niet voorspellen wie ernstig ziek wordt of overlijdt aan een ziekte. Daarom willen we in Nederland elk kind beschermen met vaccinaties.

Jonge baby’s zijn erg kwetsbaar. Je maakt je misschien zorgen over vaccineren bij een baby. Bijvoorbeeld dat de prik pijn doet, of dat er bijwerkingen kunnen zijn. Maar de pijn van een prik gaat voorbij en de bijwerkingen zijn vaak mild. De risico’s voor een jong kind bij een infectieziekte zijn groter. Het gaat namelijk om ernstige ziekten. Van kinkhoest bijvoorbeeld kunnen kinderen heel erg ziek worden en er zelfs aan overlijden. 

Als je een ziekte doormaakt, kan dat ervoor zorgen dat je daarna een tijd een betere afweer hebt tegen die ziekte. Als een kind ziek wordt zonder gevaccineerd te zijn, bouwt het lichaam ook een afweer op (natuurlijke immuniteit). Maar dit is een risico, omdat het immuunsysteem niet altijd sterk genoeg is om de ziekte te bestrijden. Dit kan daarom leiden tot ernstige complicaties en een ziekenhuisopname. Vaccineren voorkomt niet alle ziektegevallen. Maar vaccineren zorgt er wel voor dat de ziekte minder ernstig verloopt. Door een vaccinatie leert het lichaam wat het moet doen bij een ziekte. Want door een vaccinatie gaat het afweersysteem van het lichaam aan de slag. Als je kind wordt besmet met een infectieziekte, dan weet het lichaam van je kind meteen hoe het tegen de ziekte moet vechten. Daardoor wordt je kind niet ziek, of soms een heel klein beetje.

Vaccineren kan geen autisme veroorzaken. Tegenstanders van vaccinaties halen soms een artikel aan uit 1998. Daarin legde de (toenmalige) Engelse arts Andrew Wakefield een verband tussen het mazelenvaccin en autisme. Maar deze studie werd teruggeroepen omdat Wakefield ermee gefraudeerd had. De gegevens en de conclusies uit het onderzoek klopten niet en Wakefield moest zijn artsentitel inleveren. Sinds die tijd mag hij zich geen arts meer noemen. Wat dan wel oorzaken kunnen zijn van autisme, lees je op de site van de Nederlandse Vereniging voor Autisme. 

Er is geen bewijs dat het vaccin tegen het humaan papilomavirus (HPV Humaan Papillomavirus (Humaan Papillomavirus )) vermoeidheidsklachten veroorzaakt en daar is veel onderzoek naar gedaan. Onderzoek in het buitenland en onderzoek van het RIVM tonen geen verband aan tussen het vaccin tegen HPV en langdurige vermoeidheidsklachten. Vermoeidheidsklachten komen evenveel voor bij meisjes die geen HPV-vaccinatie hebben gekregen, als bij meisjes die wel een HPV-vaccinatie hebben gekregen. 

Meisjes worden ook niet onvruchtbaar door het HPV-vaccin. Het is juist omgekeerd: een infectie met HPV kan vervelende gevolgen hebben voor de vruchtbaarheid. De vaccinatie tegen HPV beschermt tegen deze en andere negatieve gevolgen van de infectie. Dat meisjes niet onvruchtbaar worden door het vaccin, komt omdat het vaccin op het afweersysteem werkt en niet op de eierstokken of de baarmoeder. Verder is het HPV-vaccin is erg effectief; het beschermt voor ongeveer 95% tegen langdurige infecties door de twee gevaarlijkste HPV-typen. 

Er is ook veel onderzoek gedaan naar de relatie tussen vaccinatie en wiegendood. Daaruit blijkt dat wiegendood geen bijwerking is van vaccinatie. Uit onderzoeken blijkt zelfs dat vaccinatie de kans op wiegendood verkleint. 

‘Vaccinatieschade’ is geen medische term, maar je komt dit op het internet tegen voor een verzameling aan klachten. Klachten waarvoor vaak geen duidelijk aanwijsbare verklaring is, zoals chronische aandoeningen, handicaps, gedragsproblemen, allergieën, stoornissen in het autistisch spectrum, slaapproblemen of verandering in eetlust. Er is geen wetenschappelijk bewijs voor de relatie tussen deze klachten en vaccinaties van het rijksvaccinatieprogramma. Blijvende schade na vaccinatie is bij de vaccinaties in het Rijksvaccinatieprogramma niet gevonden.

Vaccins worden uitgebreid getest voordat ze worden goedgekeurd en gebruikt mogen worden. De veiligheidseisen daarvoor zijn zeer streng. Geneesmiddelenautoriteiten beoordelen de veiligheid van vaccins. In Europa is dit de taak van de EMA en in Nederland van het CBG. Dankzij deze uitgebreide controles weten we dat vaccins veilig en effectief zijn voor iedereen die ze krijgt. En ook als het vaccin eenmaal gebruikt wordt, worden bijwerkingen bijgehouden en onderzocht. Zelf kun je bijwerkingen melden bij bijwerkingencentrum Lareb.

Fabrikanten van vaccins maken en verkopen vaccins, maar zij hebben geen rol in advies en besluiten over  de vaccinaties in het Rijksvaccinatieprogramma. De minister van Volksgezondheid besluit of er tegen een infectieziekte wordt gevaccineerd en dat gebeurt na een advies van de Gezondheidsraad. De Gezondheidsraad is een onafhankelijk wetenschappelijk adviesorgaan. De Gezondheidsraad beoordeelt wetenschappelijke gegevens en adviseert de minister over welke vaccins het best zijn. Dit proces garandeert dat beslissingen over vaccinaties gebaseerd zijn op objectieve wetenschappelijke gegevens en niet op commerciële belangen. Voor het inkopen van vaccins voor het Rijksvaccinatieprogramma volgt het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) Europese aanbestedingsprocedures.