De BMR Bof, Mazelen en rodehond (Bof, Mazelen en rodehond)-vaccinatie beschermt tegen de bof, mazelen en rodehond. De eerste vaccinatie werkt bij 95% van de kinderen. Kinderen krijgen twee keer de BMR-vaccinatie, met 14 maanden en als ze 9 jaar zijn. Na 2 vaccinaties is meer dan 99% van de kinderen beschermd.

Mazelen is zeer besmettelijk. Daarom hebben de meeste mensen die zijn geboren vóór 1965 de ziekte doorgemaakt en als gevolg daarvan natuurlijke immuniteit verworven. Mensen die zijn geboren tussen 1965 en 1975 zijn mogelijk minder goed beschermd, omdat er in hun kinderjaren minder ciruclatie van het mazelenvirus was als gevolg van de vaccinatie. 

Heb ik een mazelen en/of BMR Bof, Mazelen en rodehond (Bof, Mazelen en rodehond)-vaccin aangeboden gekregen?

  • Geboren na 1-1-1975 en voor 1-1-1978: 1x mazelenvaccin
  • Geboren na 1-1-1978 en voor 1-1-1983: 1x mazelenvaccin (14 mnd) en 1x BMR (9 jaar)
  • Geboren na 1-1-1983 en voor 1-1-1986: 2x BMR (inhaalcampagne)
  • Geboren na 1-1-1986: 2x BMR, bij 14 mnd en 9 jaar (regulier RVP Rijksvaccinatieprogramma (Rijksvaccinatieprogramma))

Ben ik beschermd tegen mazelen?

Je bent beschermd tegen mazelen als je...

  • eerder een mazeleninfectie hebt doorgemaakt:
    • geboren  vóór 1965 (toen was er uitgebreide circulatie van mazelen)
    • geboren tussen 1965 en 1975 en anamnetisch mazelen doorgemaakt
    • niet gevaccineerd, maar anamnetisch mazelen doorgemaakt binnen de reformatische gezindte
    • niet gevaccineerd, maar een gedocumenteerde immuniteit tegen mazelen
  • Vanaf 1975 gevaccineerd bent volgens het Rijksvaccinatieprogramma
    • 1 mazelen- of BMR-vaccinatie geeft 95% bescherming
    • 2 mazelen- of BMR-vaccinaties geven 99% bescherming
  • Gevaccineerd bent buiten het Rijksvaccinatieprogramma
    • door de huisarts, vóór 1975
    • met een vaccinatiebewijs

Waar en wanneer wordt de BMR-vaccinatie gegeven?

De BMR Bof, Mazelen en rodehond (Bof, Mazelen en rodehond)-vaccinatie in het kort

Link naar infograhic over de BMR-vaccinatie met o.a. informatie over de ziektes bof, mazelen en rodehond en over de bijwerkingen van de prik.

In onze infographic over de BMR-vaccinatie vind je overzichtelijke informatie over de verschijnselen van de drie ziektes waartegen de prik beschermt: bof, mazelen en rodehond. Ook vind je hier in tekst en beeld uitleg over de bijwerkingen die je kind kan krijgen van de prik.

De vaccinatie voor peuters van 14 maanden wordt gegeven op het consultatiebureau. Als kinderen 9 jaar zijn, krijgen ze de vaccinatie bij de GGD Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst) of een centrum voor Jeugd en Gezin. Dit verschilt per regio. Ouders ontvangen een brief met daarin het adres en tijdstip voor de vaccinatie. 

Het vaccin wordt gegeven vanaf de leeftijd van 12 maanden omdat het dan pas goed werkt. Voor die tijd hebben kinderen nog antistoffen van hun moeder. Deze antistoffen verdwijnen langzaam en zijn op de leeftijd van 12 maanden helemaal verdwenen. Ongevaccineerde kinderen kunnen voordat ze gevaccineerd zijn mazelen oplopen.

Youtube filmpje

In het televisieprogramma Topdoks geeft Rachel samen met arts Elbert een kijkje in het menselijk lichaam. Ben je (bijna) 9 jaar en heb je een uitnodiging gekregen voor een vaccinatie tegen BMR DTP Difterie, Tetanus en Poliomyelitis (Difterie, Tetanus en Poliomyelitis)? In dit filmpje leggen Rachel en Elbert alles uit wat er gebeurt als je gevaccineerd wordt.

Waarom Nicole de BMR-vaccinatie belangrijk vindt

video still Mazelen het verhaal van Nicole Gommers
....alles wat je deed, lokte een enorme braakaanval uit

 Bekijk de video

Bestanddelen BMR Bof, Mazelen en rodehond (Bof, Mazelen en rodehond)-vaccinatie

Het werkzame deel in het vaccin in de BMR-vaccinatie bestaat uit zwak gemaakte bof-, mazelen- en rodehondvirussen. Van deze verzwakte virussen krijg je geen ziekten, maar bouw je afweer tegen de ziekte op. De zwak gemaakte virussen vermenigvuldigen zich in het lichaam en zetten het afweersysteem aan het werk. De vaccinvirussen zijn niet besmettelijk en je kan ze dus niet overdragen naar andere mensen. Zodra je in aanraking komt met mazelen-, rodehond- of bofvirussen herkent je lichaam ze en vernietigt je afweersysteem de virussen zodat je niet ziek wordt.

Eerder vaccineren bij bezoek aan buitenland

Naar het buitenland met een kind jonger dan 14 maanden? Vraag dan of je kind de BMR-vaccinatie eerder moet krijgen. In sommige landen heerst mazelen en is het verstandig kinderen eerder te laten vaccineren. Door de coronamaatregelen is de overdracht van mazelen beïnvloed. Waarschijnlijk hebben de maatregelen een beschermend effect gehad. Aan de andere kant zijn door de coronapandemie in sommige landen de mazelenvaccinatiecampagnes uitgesteld of vertraagd. Daardoor is de vaccinatiegraad onder jonge kinderen gedaald. Het risico op een uitbraak van mazelen neemt toe omdat de coronamaatregelen zijn losgelaten. Ook het weer meer reizen naar het buitenland kan zorgen voor meer risico op een mazelenuitbraak. Zie ook het wereldwijde overzicht van mazelenuitbraken van CDC. We houden de situatie in het buitenland in de gaten. We passen de adviezen aan waar nodig.

In juli 2023 is de BMR0-landenlijst aangepast in overleg met het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR) en op basis van gegevens over de vaccinatiegraad en het voorkomen van mazelen in de verschillende landen. Voor reizen binnen Europa wordt aan het bestaande advies uit juli 2021 het land Bosnië en Herzegovina toegevoegd. Voor reizen binnen Europa gelden nu de volgende adviezen:

  • Bij reizen naar Roemenië, Oekraïne, Noord-Macedonië en Bosnië en Herzegovina wordt een vervroegde BMR-vaccinatie aangeraden. Zie hiervoor ook de BMR-landenlijst.

Bij reizen naar andere landen in Europa geldt momenteel geen advies voor vervroegde BMR-vaccinatie. Aan het advies voor een vervroegde BMR-vaccinatie bij reizen buiten Europa is Jordanië toegevoegd. Voor China-Hongkong en China-Macau geldt géén mazelenvaccinatie advies meer. Zie voor de adviezen per land de BMR-landenlijst.

Colombia en Guyana staan niet als risicoland voor vervroegde BMR-vaccinatie op de landenlijst. Echter bij een reis naar de grensgebieden met Venezuela in Colombia en de grensgebieden met Venezuela in Guyana wordt wel vervroegde BMR-vaccinatie aanbevolen.

Eerder vaccineren tegen mazelen kan pas bij kinderen ouder dan 6 maanden. Als een kind onder de 12 maanden wordt gevaccineerd, is na de eerste verjaardag een herhaling nodig om goede bescherming te bieden. Ouders die vragen hebben over vaccinaties en reizen, kunnen terecht bij de GGD Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst), afdeling reizigersadvisering.

Heeft een ongevaccineerd kind contact gehad met een mazelenpatiënt? Dan kan tot 72 uur na het contact alsnog een vaccinatie tegen mazelen worden gegeven. Neem hiervoor contact op met een arts ter plaatse.

Het advies voor een vervroegde BMR-vaccinatie bij reizen buiten Europa:

  • In veel niet westerse werelddelen en landen, bij voorbeeld Afrika, Azië en in Venezuela en Haïti, komt mazelen nog veel voor. Voor deze landen (zie hier de landenlijst) wordt vervroegde BMR-vaccinatie vanaf de leeftijd van 6 maanden geadviseerd.
  • Brazilië is per juni 2021 toegevoegd als risicoland op de BMR-landenlijst. Sinds enige tijd is daar een mazelenepidemie aan de gang. Ook in 2022 werden nog gevallen van mazelen gemeld. 
  • Ook Venezuela blijft als risicoland op de BMR0-lijst staan. Van 2017 tot en met 2019 werden daar mazelengevallen gemeld. De huidige gezondheidszorgsituatie in het land is niet volledig duidelijk. 
  • In de grensgebieden met Venezuela in Brazilië, Colombia en Guyana verblijven vluchtelingen uit Venezuela. Colombia en Guyana staan niet als risicoland op de lijst. Bij verblijf in de grensgebieden met Venezuela  kan vervroegde BMR-vaccinatie worden overwogen.
  • Per juli 2022 zijn Samoa (Amerikaans), Samoa (West-) en Tonga toegevoegd als risicoland voor BMR, gezien het hoge aantal gevallen van mazelen daar in 2019 en 2020. 

Eerder vaccineren tegen mazelen kan pas bij kinderen ouder dan 6 maanden. Als een kind onder de 12 maanden wordt gevaccineerd, is een herhaling nodig om goede bescherming te bieden. Ouders die vragen hebben over vaccinaties en reizen, kunnen terecht bij de GGD afdeling reizigersadvisering.

Heeft een ongevaccineerd kind contact gehad met een mazelenpatiënt? Dan kan tot 72 uur na het contact alsnog een vaccinatie tegen mazelen worden gegeven. Neem hiervoor contact op met een arts ter plaatse.

Bij ziekte overleg over de inenting

Als kinderen ziek zijn en er staat een inenting gepland, is het raadzaam te overleggen met de arts of vaccineren verstandig is. Voor kinderen met een licht verminderde weerstand kan een inenting geen kwaad. Kinderen met een slecht functionerende afweer door ziekte of medicatie mogen het BMR vaccin niet krijgen. Zij kunnen daar wel ziek van worden omdat hun lichaam het virus van het vaccin minder goed kan opruimen. Deze kinderen zijn altijd onder behandeling van een kinderarts die daar verder over kan informeren.

Bijwerkingen van BMR-vaccin

  • Als er bijwerkingen ontstaan, treden deze meestal op tussen 5 dagen en 3 weken na de vaccinatie. Het BMR-vaccin bevat levend verzwakte virussen, waardoor je een lichte infectie krijgt. Bijwerkingen van het vaccin kunnen dan ook lijken op een lichte vorm van mazelen, bof of rodehond.
  • De meest voorkomende bijwerkingen van het BMR-vaccin zijn koorts, hangerigheid en/of uitslag. Ook kan de huid op de plek van de vaccinatie er rood uitzien of pijnlijk aanvoelen.
  • Bij 5-15% van de peuters zien we één of meerdere van deze bijwerkingen. Heel soms krijgt een kind een koortsstuip door de koorts die kan optreden na de vaccinatie. Bekend is dat dit gebeurt bij 1 op de 5.000 – 10.000 kinderen. Zo’n koortsstuip treedt dan 5-12 dagen na de vaccinatie op.
  • Bij 1 op de 20.000 kinderen treedt na de vaccinatie een tijdelijk tekort aan bloedplaatjes op. Het tekort herstelt zich binnen enkele weken en verloopt meestal zonder problemen.
  • Een enkele keer kan de BMR-vaccinatie tijdelijke gewrichtsklachten geven. Dat komt omdat de ziekte rodehond ook gewrichtsklachten kan geven. Deze klachten gaan vanzelf over en hebben niets te maken met chronische gewrichtsklachten zoals reuma. 

Na de BMR-vaccinatie is het kind niet besmettelijk voor anderen.

Angst voor bijwerkingen

Over het BMR-vaccin doen veel verhalen over bijwerkingen de ronde. Het bekendste verhaal dateert al uit 1998 toen de Engelse arts Andrew Wakefield een artikel publiceerde waarin hij een verband tussen de vaccinatie tegen mazelen en autisme legde. Het artikel werd korte tijd later teruggeroepen wegens fraude en de arts werd zijn artsentitel ontnomen. Tientallen wetenschappelijke onderzoeken konden geen enkel verband vinden tussen autisme en mazelenvaccinatie. Verschillende organisaties waaronder de Wereldgezondheidsorganisatie concludeerden daarom dat er geen verband bestaat tussen vaccinatie en autisme. Desondanks duikt dit verhaal sindsdien met regelmaat op en maakt het ouders met vragen over vaccinaties onzeker.

Door dit soort verhalen vragen ouders zich dan ook af of het niet beter is dat hun kind de mazelen doormaakt in plaats van een vaccinatie. Van mazelen is echter bekend dat het voor langere tijd de weerstand aantast. Ook als een kind de mazelen goed heeft doorstaan, is de weerstand voor langere tijd daarna nog verminderd, waardoor het kind vatbaarder is voor andere ernstige infectieziekten. De BMR-vaccinatie zorgt niet voor een lagere weerstand.

Verhalen dat de BMR-vaccinatie kunnen leiden tot suikerziekte of een chronische darmontsteking zijn niet waar. Het Maag-, Darm- en Levercentrum heeft onderzoek gedaan naar de invloed van de vaccinatie en heeft geen verband gevonden.

Kijk voor meer informatie over bijwerkingen van vaccins op de website van Bijwerkingencentrum Lareb.