Wat is difterie?

Difterie is een zeer besmettelijke infectie met een bacterie. De bacterie kan overgedragen worden via hoesten of door aanraken. Ook via besmette (huis)dieren, ongepasteuriseerde melk of besmet voedsel kan je de ziekte oplopen. Meestal word je 2 tot 5 dagen na besmetting ziek. De bacterie beschadigt vaak weefsel, zoals de huid of longen. Voordat er in Nederland een vaccinatie was tegen difterie gingen er veel kinderen aan dood.

Verschijnselen van difterie

De plaats van de infectie in je lichaam bepaalt vaak hoe ziek je wordt. Als de infectie in de keel, de luchtpijp of de longen zit kan je er heel benauwd van worden en er zelfs aan dood gaan. Het gif van de bacterie kan ook het hart en het zenuwstelsel beschadigen. Als de bacterie alleen in je neus zit, word je meestal niet erg ziek en ontstaan er geen complicaties. Bij huiddifterie ontstaan er zweren in de huid. De kans op overlijden is het grootst bij jonge baby’s en ouderen.

Hoe loop je difterie op?

Net als veel andere infectieziekten loop je kans op besmetting via:

  • Niezen en hoesten door een besmet persoon
  • Zoenen
  • Huidcontact met een besmette wond

Ook dieren kunnen difterie hebben. Je kunt het dan ook krijgen door:

  • Contact met dieren met difterie
  • Het drinken van ongekookte of ongepasteuriseerde melk van een dier met difterie

Wie krijgt difterie?

Iedereen die niet gevaccineerd is, kan difterie oplopen. Vooral jonge baby’s en ouderen lopen het risico zeer ernstig ziek te worden van een besmetting. De bacterie wordt soms gevonden bij runderen, paarden, geiten en schapen.

Difterie in Nederland

Omdat in Nederland heel veel mensen tegen difterie zijn ingeënt, komt de ziekte in Nederland nauwelijks nog voor. Soms lopen mensen difterie op tijdens een reis naar een land waar difterie nog veel voorkomt. Voor de invoering van vaccinatie stierven jaarlijks veel mensen aan difterie. Tijdens de Eerste Wereldoorlog waren dat er tienduizenden per jaar. Ook in de Tweede Wereldoorlog waren er tienduizenden patiënten. 5 tot 10% van de patiënten ging dood, bij de rest duurde het herstel lang en er was soms blijvende schade. Begin zestiger jaren waren er nog enkele honderden doden door difterie. Sinds 1994 is geen sterfgeval door difterie in Nederland gemeld. Figuur 1 toont het aantal difteriemeldingen in Nederland van 1940-2020.

Figuur 1. Meldingen van difterie per jaar in Nederland van 1940-1960 en 1961-2020.
Bron: Osiris

Behandeling van difterie

Iemand die besmet is met de difteriebacterie moet in het ziekenhuis behandeld worden. Vaak wordt antibiotica en een tegengif tegen de bacterie gegeven. Zonder tijdige behandeling loop je kans op ernstige complicaties, blijvende schade en overlijden.

Inenting tegen difterie

Vaccinatie tegen difterie is sinds 1957 onderdeel van het Rijksvaccinatieprogramma. Het difterievaccin zit verwerkt in verschillende combinatievaccins (DTP Difterie, Tetanus en Poliomyelitis (Difterie, Tetanus en Poliomyelitis), DKTP Difterie, Kinkhoest, Tetanus en Poliomyelitis (Difterie, Kinkhoest, Tetanus en Poliomyelitis),  DKTP-HepB-Hib). Er is geen los difterievaccin. Het vaccin is gemaakt van de giftige stof (toxine) van de difteriebacterie. De vaccinatie zorgt er voor dat je daar afweerstoffen tegen maakt. Hierdoor kun je dan geen difterie meer krijgen.

In het Rijksvaccinatieprogramma krijgen baby’s 3 inentingen. Tijdens de basisschool krijgen kinderen op 4- en 9 –jarige leeftijd nog een inenting. Bij elkaar bieden deze vaccinaties ten minste 10 jaar bescherming. Voor extra bescherming, bijvoorbeeld vanwege een verre reis, is het verstandig om na 10 jaar een herhalingsvaccinatie te halen.

De vaccinaties voor kinderen wordt gegeven op het consultatiebureau en bij de JGZ Jeugdgezondheidszorg (Jeugdgezondheidszorg) of GGD Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst) op 9-jarige leeftijd.