Bij tetanus krijg je eerst last van rusteloosheid, geprikkeldheid en hoofdpijn. Daarna volgt verkramping van de spieren, zoals de kaakspieren (kaakklem). Ook krijg je problemen met slikken en ademhalen. Door beschadiging van het spier- en zenuwstelsel kunnen hoge bloeddruk en hartritmestoornissen ontstaan. Door de verkramping van spieren kunnen botbreuken ontstaan. Als je besmet bent, duurt het meestal 6 tot 15 dagen voordat je ziek wordt. Het kan ook enkele maanden duren.

De tetanusbacterie kun je oplopen als straatvuil, aarde of mest in een open wondje komt. Dat kan vooral gebeuren als je veel met dieren of vuil werkt, zoals boeren of vuilnisophaalmedewerkers. Maar ook door een dierenbeet van een huisdier of bijvoorbeeld een prik van een rozenstruik tijdens het werken in de tuin. De bacterie maakt een gifstof die het lichaam via het bloed kan binnendringen en via zenuwen naar de hersenen gaat. Mensen kunnen elkaar niet besmetten. 

Zonder behandeling is tetanus dodelijk. Omdat de bacterie snel werkt en de gifstof de grootste problemen veroorzaakt, helpen antibiotica niet. Daarom is het voorkomen door een vaccinatie belangrijk. Met een prik kun je je beschermen tegen tetanus. Omdat bijna iedereen in Nederland tegen tetanus is gevaccineerd, komt de ziekte hier bijna niet meer voor. Lees hieronder meer over de vaccinaties tegen tetanus of lees hoe vaccineren werkt.

Informatie over vaccineren tegen tetanus

• DKTP-Hib-HepB-prik
• DKTP-prik
• DTP-prik

Of je behandeld moet worden als je een risico loopt op tetanus, hangt af van je eerdere tetanusvaccinaties en hoe lang geleden je die hebt gehad. Er zijn 3 mogelijkheden: 

1. Als er een kans is dat je tetanus hebt opgelopen en je hebt als kind niet alle tetanusvaccinaties gehad, dan krijg je een prik met kant-en-klare antistoffen tegen tetanus (tetanusimmunoglobine). Die beschermen je direct tegen de ziekte. Verder krijg je een serie van 3 tetanusvaccinaties. Die zorgen er meteen voor dat je de komende 10 jaar goed beschermd bent. 
2. Als er een kans is dat je tetanus hebt opgelopen en je hebt als kind wel alle tetanusvaccinaties gehad én dat is langer dan 10 jaar geleden, dan krijg je alleen een herhaalprik. Je krijgt dan geen antistoffen toegediend. Je bent daarna ook ongeveer 10 jaar beschermd.  
3. Als er een kans is dat je tetanus hebt opgelopen en je laatste tetanusvaccinatie is korter dan 10 jaar geleden, is een prik tegen tetanus niet nodig. 

Voordat vaccinatie tegen tetanus in 1953 werd ingevoerd, overleden in Nederland elk jaar zo’n 50 mensen aan de ziekte. Sinds 1957 is de prik tegen tetanus onderdeel van het Rijksvaccinatieprogramma. Daarna daalde het aantal sterfgevallen naar bijna 0.  

In Nederland krijgt een kind nu een enkele keer tetanus. Dat gaat dan vaak om een ongevaccineerd kind met een relatief kleine wond. Kinderen met grote en risicovolle wonden worden in het ziekenhuis vaak al extra gevaccineerd.  

In de periode 2009-2020 zijn 16 tetanuspatiënten gemeld. Dit zijn meestal oudere mensen die geboren zijn voor de start van het Rijksvaccinatieprogramma. In 2011 is voor het laatst een sterfgeval door tetanus gemeld.