De kinkhoestprik voor zwangeren (22 wekenprik) beschermt zwangere vrouwen en hun pasgeboren baby tegen kinkhoest. Zwangere vrouwen kunnen zich vanaf de 22e week van de zwangerschap tot de bevalling laten vaccineren. De vaccinatie die gegeven wordt, is de combinatieprik DKT (Difterie Kinkhoest en Tetanus ). Deze beschermt niet alleen tegen kinkhoest, maar ook tegen difterie en tetanus.
Heeft je verloskundige of gynaecoloog je verteld over de kinkhoestprik? Dan kun je zelf een afspraak maken bij de jeugdgezondheidszorg (JGZ (Jeugdgezondheidszorg)). Hier vind je de JGZ-organisatie in jouw regio.
Houd je BSN (Burger Service Nummer)-nummer bij de hand als je de afspraak maakt.
De kinkhoestprik (DKT-prik) in het kort
| Beschermt tegen | Difterie, kinkhoest en tetanus |
|---|---|
| Gegeven aan | Zwangere vrouwen vanaf de 22e week tot de bevalling |
| Beschermingsduur | De baby is de eerste 3 maanden na de geboorte beschermd |
| Meest voorkomende bijwerkingen | Spierpijn, moeheid, hoofdpijn en een rode, dikke of pijnlijke arm op de plek van de prik |
Waarom kinkhoestprik
De kinkhoestprik beschermt jou en je baby tegen kinkhoest. Dat is een erg besmettelijke ziekte die voor baby’s in de eerste maanden van hun leven heel ernstig is. Ze kunnen het erg benauwd krijgen en in ademnood komen. Ook kunnen ze een longontsteking of hersenschade krijgen en er zelfs aan overlijden. Elk jaar worden zo’n 170 baby’s met kinkhoest opgenomen in het ziekenhuis.
Baby’s krijgen in Nederland een vaccinatie tegen kinkhoest. Dat kan pas als ze 2 maanden oud zijn. Dit betekent dat ze de eerste maanden na de geboorte niet beschermd zijn tegen kinkhoest. En juist dan zijn ze kwetsbaar. Je kunt jezelf tijdens je zwangerschap laten vaccineren tegen kinkhoest. Je baby is dan vanaf dag 1 beschermd.
Actueel
Dit jaar zijn er meer meldingen van mensen met kinkhoest. Daaronder zijn ook veel baby's. Bekijk de actuele cijfers (rivm.nl)
Je kunt de kinkhoestprik halen vanaf de 22e week in je zwangerschap tot de bevalling. Het wordt daarom ook wel de 22 wekenprik genoemd. Is je kind op tijd geboren, dan is hij/zij meestal voldoende beschermd bij een prik op minimaal 2 weken voor de geboorte.
Is je uitgerekende datum al over minder dan 2 weken? Dan heeft het nog steeds zin om je te laten vaccineren. Ook bij een vaccinatie kort voor de bevalling kan het kind nog antistoffen van de moeder krijgen. Bovendien is de moeder de grootste bron van infectie voor haar kind. Door de kinkhoestprik ben je als moeder zelf ook beschermd tegen kinkhoest en kun je je kind niet meer besmetten.
Je kunt zelf een afspraak maken voor de kinkhoestprik.
Het vaccin dat je krijgt bij de kinkhoestprik is de DKT (Difterie Kinkhoest en Tetanus )-prik. Deze vaccinatie beschermt tegen kinkhoest, tetanus en difterie.
Combinatievaccin
Er bestaat geen los vaccin dat alleen beschermt tegen kinkhoest. Dat maken de fabrikanten niet. Daarom is het een combinatievaccin. Er is veel ervaring met het inenten van zwangere vrouwen tegen kinkhoest, tetanus en difterie waardoor we weten dat het vaccin veilig is.
Boostervaccinatie
De meeste volwassenen zijn al eens gevaccineerd tegen kinkhoest of hebben (ongemerkt) kinkhoest gehad. Daarom is tijdens je zwangerschap een herhaalprik voldoende. Dit noemen we ‘boostervaccinatie’. Een booster bevat minder werkzame stoffen dan een vaccin voor kinderen die nog niet zijn gevaccineerd. Voor een goede bescherming van de baby is het belangrijk dat je deze prik tijdens je zwangerschap krijgt.
De kinkhoestprik zorgt ervoor dat het lichaam van de zwangere vrouw antistoffen tegen kinkhoestbacteriën aanmaakt. De antistoffen worden via de moeder tijdens de zwangerschap doorgegeven aan de baby. Komt de baby in contact met zo’n bacterie? Dan kan het afweersysteem de bacterie opruimen en blijft de baby gezond.
Het ongeboren kind krijgt de antistoffen van de moeder. Als de moeder de kinkhoestprik krijgt, heeft de baby 1 DKTP-Hib-HepB-prik minder nodig. De eerste DKTP (Difterie, Kinkhoest, Tetanus en Poliomyelitis )-Hib-HepB-prik wordt dan bij 3 maanden gegeven in plaats van 2 maanden.
Wat betekent het als je de kinkhoestprik niet haalt?
Heb je geen kinkhoestprik gehaald, dan krijgt je kind bij 2 maanden een extra vaccinatie (DKTP-Hib-HepB-prik). Ook in een aantal andere situaties, bijvoorbeeld als je kind te vroeg is geboren, krijgt hij of zij deze extra prik. De jeugdarts bespreekt dit met je.
De vaccinatie is veilig voor jou en je baby. Daar is veel onderzoek naar gedaan. In andere landen krijgen vrouwen deze vaccinatie al veel langer. Bijvoorbeeld in Engeland, België, Spanje en de Verenigde Staten. Alle onderzoeken laten zien dat er geen hoger risico is op problemen tijdens de zwangerschap of voor het pasgeboren kind. Op de pagina over onderzoek over de kinkhoestprik staat meer informatie over de veiligheid van de 22 wekenprik.
| Wanneer? | De meeste bijwerkingen beginnen binnen 1 dag na de vaccinatie en zijn binnen een paar dagen ook weer weg. |
|---|---|
| Wat vaak gebeurt |
Spierpijn, hoofdpijn, moeheid en klachten op de plek van de prik, zoals een rode, dikke of pijnlijke arm. |
| Wat soms gebeurt |
Een enkele keer krijgt iemand koorts na de vaccinatie. |
| Goed om te weten |
Na de kinkhoestprik ben je niet besmettelijk voor anderen. |
Angst voor bijwerkingen
Als je prikken krijgt tijdens je zwangerschap, is dat spannend. Er kunnen bijwerkingen optreden. Het is goed te weten dat de vaccinaties van het Rijksvaccinatieprogramma ook in veel andere landen worden gegeven. Onderzoeken uit al die landen laten zien dat deze vaccinaties veilig zijn. Er zijn geen negatieve gevolgen bekend voor de lange termijn.
Het vaccin dat je krijgt is het DKT (Difterie Kinkhoest en Tetanus )-vaccin, dat beschermt tegen kinkhoest, maar ook tegen difterie en tetanus. Hierin zitten stukjes van de bacterie die kinkhoest veroorzaakt. Deze stukjes zijn onschadelijk gemaakt en kunnen je niet ziek maken. De bacteriën die difterie en tetanus veroorzaken, maken een gifstof aan waar je ziek van wordt. Dit heet een toxine.
Er bestaat geen los vaccin dat alleen beschermt tegen kinkhoest. Dat maken de fabrikanten niet. Daarom is het vaccin altijd een combinatievaccin.
Op de pagina Wat zit er in vaccins? vind je meer informatie vinden over welke stoffen er allemaal in vaccins kunnen zitten.
Voor zwangere vrouwen met een iets lagere weerstand kan de vaccinatie geen kwaad. Als je ziek bent, kun je het beste contact opnemen met de organisatie bij wie je de afspraak voor de prik hebt gemaakt. Je kunt dan vragen of vaccineren een goed idee is. Soms wordt de vaccinatie even uitgesteld.
Kunnen zwangere vrouwen met een afweerstoornis de kinkhoestprik krijgen?
De kinkhoestprik is veilig voor zwangere vrouwen met een afweerstoornis, maar het kan zijn dat de prik minder goed werkt. Deze zwangere vrouwen zijn altijd onder behandeling van een arts. De arts kan daar meer informatie over geven. Het advies is dan wel om je baby al bij 2 maanden de eerste DKTP-Hib-HepB-prik te laten geven.
Dit is meestal niet nodig, tenzij het risico op infectieziekten in dat land hoog is. De jeugdgezondheidszorg kan je hier meer over vertellen.
Als je eerder in je zwangerschap een DTP (Difterie, Tetanus en Poliomyelitis)-vaccinatie hebt gekregen, bijvoorbeeld omdat je naar het buitenland gaat, vergeet dan niet om óók de kinkhoestprik te halen. De DTP-vaccinatie beschermt namelijk tegen difterie, tetanus, polio, maar niet tegen kinkhoest.
Heb je vragen over vaccinaties die je nodig hebt voor een reis naar het buitenland? Kijk dan op de website van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering. Daar kun je onder andere vinden waar je hiervoor een afspraak kunt maken in jouw regio.