Afgelopen week adviseerde de Gezondheidsraad om ouderen (60+) te vaccineren tegen pneumokokken. Het geadviseerde vaccin is PPV23. Waarom is dit een ander vaccin dan het vaccin dat voor kinderen wordt gebruikt in het Rijksvaccinatieprogramma?

Risicogroepen pneumokokkenziekte

Er zijn meer dan 90 verschillende pneumokokkenserotypen. Veel mensen dragen de pneumokokkenbacterie bij zich zonder ziek te worden. De bacterie kan echter ernstige ziekte en sterfte veroorzaken. Vooral kinderen jonger dan 5 jaar, mensen met een minder goed werkend immuunsysteem en ouderen zijn vatbaar voor ziekte door pneumokokken. Longontsteking is bij ouderen het meest voorkomende ziektebeeld als gevolg van een pneumokokkeninfectie.

Pneumokokkenvaccinatie bij kinderen

In Nederland worden zuigelingen vanaf 2006 binnen het Rijksvaccinatieprogramma gevaccineerd tegen pneumokokkenziekte met 7-valente conjugaatvaccin PCV7 (Prevenar®) en sinds 2011 PCV10 (Synflorix®). Het immuunsysteem van jonge zuigelingen is nog niet in staat om goed te reageren op polysacharide anigenen. Vaccins waarbij de polysacharideketen is gekoppeld aan een eiwitketen (conjugatie) zijn wel effectief bij deze kinderen. Bij ouderen werkt het polysacharide vaccin wel goed.

Waarom wordt PPV23 wel voor ouderen geadviseerd?

Het 13-valente vaccin (PCV13, Prevenar 13®) biedt weliswaar een betere bescherming tegen de in het vaccin opgenomen pneumokokkentypes, maar die types komen in Nederland weinig meer voor sinds pneumokokkenvaccinatie voor kinderen is opgenomen in het RVP Rijksvaccinatieprogramma (Rijksvaccinatieprogramma). Daarnaast biedt PPV23 bredere bescherming tegen ziekte en sterfte doordat er andere en meer serotypen in het vaccin zitten. De kosteneffectiviteit van PPV23, dat relatief goedkoop is, is mede hierdoor gunstiger. Dit is voor de Gezondheidsraad aanleiding geweest om PPV23 voor ouderen (60+) te adviseren.

Het vaccin

De PPV23 vaccinatie, Pneumovax23®, is op recept verkrijgbaar. Het wordt (nog) niet vergoed vanuit de basisverzekering. Toediening bij voorkeur intra-musculair. Herhaling van vaccinatie wordt iedere vijf jaar aanbevolen tot de leeftijd van 75 jaar.