Meningokokkenziekte is een ziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie, de meningokok. Van deze bacterie bestaan meerdere typen. In de meeste gevallen word je er niet ziek van. Af en toe dringt de bacterie verder in het lichaam binnen en kan dan hersenvliesontsteking of bloedvergiftiging veroorzaken. Sinds 2015 is er een toename te zien van mensen die ziek worden van meningokokken type W. Om verdere verspreiding van deze meningokokken tegen te gaan, start het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) samen met de Jeugdgezondheidszorg, met een vaccinatie voor peuters en tieners.
Toename meningokokkenziekte type W
Meningokokkenziekte is een ernstige ziekte die wordt veroorzaakt door meerdere typen meningokokkenbacteriën. Deze bacteriën kunnen hersenvliesontsteking of bloedvergiftiging veroorzaken. Niet iedereen die besmet wordt met de meningokokkenbacterie, wordt ook echt ziek. De ziekte komt voor op alle leeftijden, het meest bij jonge kinderen tot 4 jaar, tieners en ouderen. Sinds 2015 is er een toename van het aantal ziektegevallen dat wordt veroorzaakt door meningokokken type W. Het is niet te voorspellen of deze toename doorzet. De kans om ziek te worden is nu nog heel erg klein. Op dit moment, medio 2018, zijn er iedere maand 10 tot 14 patiënten. Dat is minder dan 1 patiënt op iedere miljoen inwoners in Nederland. Om te voorkomen dat de kans om ziek te worden groter wordt, start het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) samen met de Jeugdgezondheidszorg, met vaccineren.
Wie krijgt een vaccinatie tegen meningokokken ACWY aangeboden?
Peuters van 14 maanden
Sinds 1 mei 2018 krijgen alle peuters van 14 maanden een vaccinatie tegen meningokokken ACWY. Zij kregen op deze leeftijd al een vaccinatie tegen meningokokken, type C. Sinds 1 mei is dit vervangen door een combinatievaccin dat bescherming biedt tegen de typen A,C, W en Y. Voor deze groep betreft het dus een verandering van het vaccin. De leeftijd waarop zij de vaccinatie krijgen aangeboden, is niet gewijzigd.
Tieners die 14 jaar worden
Het is bekend dat jongeren een grote rol spelen in het verspreiden van de meningokokkenbacterie. Er wordt gedacht dat dit onder meer komt doordat jongeren veel sociale contacten hebben. Ze verkeren in veel verschillende sociale groepen en lopen daarom meer kans om besmet te worden en de bacterie onbewust zelf te verspreiden. Door de 14-jarigen te vaccineren, wordt het snelst resultaat geboekt in het terugdringen van de verspreiding. Het vaccin beschermt ongeveer 5 jaar tegen meningokokkenziekte door typen A, C, W of Y.
Daarom krijgen per 1 oktober 2018 alle tieners die dit jaar tussen 1 mei en 31 december 14 jaar worden een vaccinatie tegen meningokokken ACWY aangeboden. In 2019 ontvangen alle jongeren die dan 14 jaar worden een uitnodiging voor vaccinatie.
Waarom krijgen niet alle kinderen een vaccinatie aangeboden?
Deskundigen hebben vastgesteld in een advies aan de minister van Volksgezondheid dat een vaccinatie voor kinderen van 14 maanden en jonge tieners de beste manier is om te voorkomen dat meningokokkenziekte in Nederland toeneemt. Die kans is op dit moment heel klein (minder dan 1 op de miljoen mensen). Ook is de kans op ziekte en verspreiden van de bacterie niet voor alle leeftijdsgroepen gelijk. Onder kinderen in de basisschoolleeftijd worden nauwelijks ziektegevallen vastgesteld. Zeer jonge kinderen spelen ook nauwelijks een rol in de verspreiding.
Door de media-aandacht in de afgelopen dagen is veel vraag ontstaan naar een vaccinatie. Op dit moment is het vaccin nauwelijks beschikbaar voor andere groepen dan bovengenoemde.
Groepsbescherming
Met een vaccinatie ben je direct zelf beschermd tegen een besmetting met meningokokken W. Als je gevaccineerd bent, kun je ook een ander niet besmetten. Hoe meer tieners zich laten vaccineren, hoe minder kans de bacterie krijgt om te verspreiden naar leeftijdsgenoten, maar ook naar alle andere mensen. In enkele jaren wordt zo groepsbescherming opgebouwd. Daardoor hebben ook mensen die niet zelf gevaccineerd zijn minder kans om ziek te worden. Dit is de meest efficiënte manier om de toename te stoppen met een beperkte hoeveelheid vaccins.