Wat zijn Hib-ziekten?

Hib staat voor Haemophilus influenzae type b, een bacterie die bij vrijwel alle mensen zo nu en dan in de neusholte voorkomt. Meestal vormt de bacterie geen gevaar en word je niet ziek of blijft het beperkt tot een snotneus, of een keel-, oor- of bijholteontsteking. Bij jonge kinderen kan de infectie wel ernstig verlopen en strottenklepontsteking, hersenvliesontsteking of een ernstige longontsteking veroorzaken. Sinds 1993 maakt de inenting tegen Hib-ziekten deel uit van het Rijksvaccinatieprogramma. Kinderen krijgen voor hun eerste verjaardag drie keer een inenting tegen Hib.

Verschijnselen van Hib-ziekten

ziekteverschijnselen zoals een verstopte neus of een oor-, keel- of bijholteontsteking. Door ontsteking van het strotklepje kan je wel ernstig benauwd worden of stikken. Als de bacterie de bloedbaan binnendringt, bestaat de kans dat je ernstiger ziek wordt. De eerste verschijnselen daarvan zijn hoge koorts, hoofdpijn, braken en bleekheid. Daarna kunnen longontsteking, hersenvliesontsteking (meningitis), gewrichtsontsteking (septische artritis) of bloedvergiftiging (sepsis) ontstaan. Dit noemen we invasieve ziekten. Hersenvliesontsteking is te herkennen aan zogenaamde nekstijfheid, een bloedvergiftiging is te herkennen aan paarse puntjes of vlekken op de huid die niet weggaan als je erop drukt. De ziekte kan snel verlopen. Een patiënt kan in enkele uren tot een dag doodziek worden en binnen een paar dagen zelfs overlijden. 

Hoe loop je een Hib-ziekte op?

Via hoesten en niezen kun je elkaar met de bacterie besmetten. Zolang de bacterie in je neusholte zit, kun je een ander besmetten. Ook als je er zelf niet ziek van bent.

Wie krijgt een Hib-ziekte?

Jonge zuigelingen en peuters zijn vatbaarder voor Hib dan oudere kinderen en volwassenen. Zij hebben een veel grotere kans op de ernstige vormen van Hib-ziekte. Voordat de Hib-vaccinatie in 1993 in het RVPRijksvaccinatieprogramma kwam, werd ongeveer 25% van alle gevallen van bacteriële hersenvliesontsteking veroorzaakt door de Haemophilus influenzae type b-bacterie.

Hib-ziekten in Nederland

Voor de invoering van de vaccinatie tegen de Haemophilus influenza type b in 1993 in Nederland werden elk jaar zo’n 700 kinderen onder de 5 jaar ernstig ziek door een Hib-infectie. Ongeveer de helft van hen kreeg een hersenvliesontsteking, de andere helft bloedvergiftiging en/of strotklepontsteking. Patiënten overleden ook. Na invoering van vaccinatie tegen Hib in 1993 daalde het totaal aantal Hib-gevallen tot 17 in 2001. In de periode 2002 tot 2005 waren er meer invasieve Hib-infecties. Er waren 31 tot 48 gevallen per jaar. De oorzaak van deze toename is niet duidelijk. Van 2006 tot 2015 was het aantal Hib-patiënten vrij stabiel met ongeveer 30 gevallen per jaar. In de laatste jaren zijn er ongeveer 45 to 65 Hib-gevallen per jaar. Het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) doet onderzoek om deze toename te begrijpen. Hoewel de ziekte bij gevaccineerde kinderen sterk is afgenomen sinds de invoering van Hib-vaccinatie, komen er jaarlijks 5 tot 15 gevallen van Hib voor bij gevaccineerde kinderen.

Figuur 1. Aantal meldingen van invasieve Hib-ziekte per jaar van 1992-2020. De gegevens zijn afkomstig van het Nederlands Referentielaboratorium voor Bacteriële Meningitis (AMC Academisch Medisch Centrum Amsterdam (Academisch Medisch Centrum Amsterdam)/RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)).

Behandeling van Hib-ziekten

Als de bacterie vanuit de neusholte verder het lichaam binnendringt, noemen we dat een invasieve ziekte. Omdat de bacterie dan in korte tijd veel schade kan aanrichten, is een spoedige behandeling noodzakelijk. Patiënten krijgen dan antibiotica, vaak is dat in het ziekenhuis via een infuus.

Inenting tegen Hib-ziekten

Het Hib vaccin zit verwerkt in het DKTP Difterie, Kinkhoest, Tetanus en Poliomyelitis (Difterie, Kinkhoest, Tetanus en Poliomyelitis)-HepB-Hib vaccin. Het vaccin bevat deeltjes van de Hib bacterie. Je kunt er geen Hib van krijgen. Het lichaam maakt antistoffen tegen de Hib deeltjes. Kinderen die alle vaccinaties volgens het Rijksvaccinatieprogramma hebben gehad, zijn gedurende de baby- en jonge kinderjaren beschermd tegen Hib.

DKTP-HepB-Hib vaccinatie wordt in het eerste levensjaar drie keer gegeven op het consultatiebureau