Mazelen wordt veroorzaakt door een virus. Dit virus is erg besmettelijk. Mensen kunnen het virus op elkaar overdragen via de lucht, door hoesten en niezen. Je kunt mazelen oplopen als je geen mazelen gehad hebt, of niet tegen mazelen bent gevaccineerd. Heel soms krijgt iemand die is gevaccineerd toch mazelen. Je wordt dan meestal wel minder ziek. Als je mazelen hebt gehad, kun je het niet nog een keer krijgen. 

Mazelen in het kort

 
Hoe krijg je het virus? Via hoesten en niezen
Veel voorkomende symptomen Verkoudheid, koorts, rode vlekjes in je gezicht en op je lichaam, verminderde weerstand waardoor je ook makkelijker andere infectieziekten kunt krijgen
Ernstige symptomen Oorontsteking, longontsteking, hersenontsteking. Heel soms kun je na een aantal jaren nog een zeldzame vorm van hersenontsteking krijgen
Welke vaccinaties beschermen hiertegen? BMR-vaccinatie (14 maanden en 9 jaar)

Naar informatie over vaccineren tegen mazelen (BMR-prik)

Symptomen van mazelen

Mazelen begint vaak met verkoudheid en koorts. Daarna krijg je rode vlekjes op je gezicht en je lichaam. Je voelt je meestal flink ziek en je kunt hoge koorts krijgen. Als je mazelen krijgt, ben je meestal na 7 tot 10 dagen weer beter. Je kunt ook ernstig ziek worden van mazelen. Dan krijg je bijvoorbeeld een oorontsteking, longontsteking of een hersen(vlies)ontsteking. Soms overlijdt een kind aan mazelen. 

Heel soms zorgt een mazeleninfectie voor een tekort aan bloedplaatjes. Als dat gebeurt, wordt je ernstiger ziek. Ook kan iemand heel soms nog een zeer zeldzame vorm van hersenontsteking krijgen na gemiddeld 7 jaar na een mazeleninfectie. Hierdoor raakt iemand gehandicapt en overlijdt uiteindelijk.  

Pasgeboren baby’s van moeders die de prik en/of ziekte niet gehad hebben, hebben een grotere kans op ernstige gevolgen en overlijden.  

Ook nadat je weer beter bent, heeft het mazelenvirus nog gevolgen. Zo zorgt het ervoor dat je afweersysteem 2 tot 3 jaar minder goed werkt. Daardoor word je makkelijker ziek door een andere ziekteverwekker (virus of bacterie). 

Hoe krijg je mazelen? 

Als je mazelen hebt en niest of hoest, komen kleine druppeltjes met de virusdeeltjes in de lucht. Mensen kunnen deze druppeltjes inademen en besmet raken.  

De meeste kinderen in Nederland zijn gevaccineerd tegen mazelen en kunnen dus geen mazelen meer krijgen. Ook als je al een keer mazelen hebt gehad, kun je het niet meer krijgen. Zo nu en dan komen mazelenuitbraken voor, vooral in groepen waar niet of minder wordt gevaccineerd.  

Pasgeboren baby’s van ongevaccineerde moeders zijn niet beschermd, terwijl baby’s van gevaccineerde moeders 3 tot 4 maanden beschermende antistoffen hebben. Bij baby’s van moeders die mazelen hebben gehad is dat tot 6 maanden. Is je baby jonger dan 14 maanden en reis je naar een land waar mazelen veel voorkomt? Dan kun je het advies krijgen om de baby eerder te laten prikken.

Met een prik kun je je beschermen tegen mazelen. Lees meer over de vaccinatie tegen mazelen of hoe vaccineren werkt. Heel soms krijgt iemand die is gevaccineerd toch mazelen. Je wordt dan meestal wel minder ziek.

Er is geen behandeling tegen mazelen. Als je mazelen hebt, moet je lichaam het virus zelf opruimen. Meestal ben je na 7 tot 10 dagen beter. Word je erger ziek? Krijg je bijvoorbeeld een longontsteking of een andere infectieziekte? Dan kan de huisarts antibiotica voorschrijven. Het kan ook zijn dat je in het ziekenhuis moet worden opgenomen. 

Vóór de invoering van mazelenvaccinatie in Nederland in 1976 kreeg vrijwel iedereen als kind de mazelen. Er waren dan ook ieder jaar honderdduizenden mazelenpatiënten. Sinds de invoering van de prik komt de ziekte veel minder voor. Meestal gaat het om ongeveer 10 gevallen per jaar (zie figuur 1 hieronder).  

Eens in de 10 tot 15 jaar is er een epidemie, vooral  onder de groep mensen die zich niet laat vaccineren. De laatste mazelenuitbraak in Nederland was in 2013/2014. Er werden toen ruim 180 mensen met mazelen opgenomen in ziekenhuizen. Een 17-jarig meisje met mazelen overleed.

Figuur 1. Meldingen van mazelen per jaar in Nederland van 1976-2020.

Zeker na de coronapandemie is de kans op een volgende uitbraak aanwezig. Door de coronamaatregelen ging het virus de afgelopen jaren minder rond onder niet-gevaccineerde mensen. Daardoor zijn er op dit moment meer mensen die ziek kunnen worden van het mazelenvirus.

Video: Wat is mazelen?

Mazelen is een zeer besmettelijke vlekjesziekte.

Je krijgt de ziekte van iemand die besmet is met het mazelenvirus.

Dit virus zit in de neus en de keel.
Door hoesten, niezen en praten kan het virus zich via de lucht verspreiden.

Mazelen begint met koorts, snotteren en hoesten.
Na drie tot zeven dagen komen er vlekjes achter je oren en later over je hele lichaam.

Je krijgt koorts en je kunt flink ziek worden.
Gelukkig geneest mazelen meestal vanzelf en zijn medicijnen niet nodig.

Word je toch ernstiger ziek, dan kun je een long- of hersenontsteking krijgen.
Hier kun je zelfs aan dood gaan.

In Nederland zijn de meeste kinderen ingeënt tegen mazelen.
Zij krijgen twee prikken, met 14 maanden en met negen jaar.

Meer weten? Kijk op www.rijksvaccinatieprogramma.nl

Video: Ervaringsverhaal mazelen

In het verhaal van… vertelt Nicole Gommers over haar zoontje Misha, die op jonge leeftijd werd besmet met de mazelen. Misha had de ziekte opgelopen op de crèche, via een ander, wat ouder kind en heeft daardoor in kritieke toestand in het ziekenhuis gelegen.